Geef gewicht aan gezaghebbenden

9 september 2025

Gezag. Ik gebruikte het woord eigenlijk nooit. Tot ik mijn gezinshuis startte. Ineens is het bijna dagelijks taalgebruik. Want wie heeft gezag? Vader; moeder; netwerk; een voogdijinstelling? Het maakt nogal wat uit bij het regelen van de praktische zaken. En eerlijk is eerlijk, de meeste van ons hebben voorkeur. Sommige gezinshuisouders werken graag samen met ouders met gezag, anderen liever met een voogdijinstelling. Maar hoe gaan wij in ons werk om met gezag? Ik werd erbij stil gezet tijdens de preek afgelopen week. Want wat zegt God eigenlijk over gezag?

Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de HEERE, uw God, u geeft. (Exodus 20:12)

               Eer uw vader en uw moeder, zoals de HEERE, uw God, u geboden heeft, opdat uw dagen verlengd worden en opdat het u goed gaat in het land dat de HEERE, uw God, u geeft. (Deuteronomium 5:16)

Eer uw vader en uw moeder

Als we kijken naar de grondtekst, dan vallen er twee dingen op. Ten eerste houdt het Hebreeuwse woord voor “eer” verband met het woord dat in Genesis gebruikt wordt bij de hongersnood in Egypte. Daar wordt het vertaald met “zwaar”: er is sprake van een zware hongersnood. Het woord heeft dus iets in zich van “gewicht geven”. Je zou dus ook kunnen zeggen: “geef uw vader en moeder gewicht”. Hoe zwaar weegt wat uw vader en uw moeder vinden en zeggen voor jou?

Ten tweede  wordt “vader” en “moeder” in de Bijbel veel breder gebruikt dan de voorstelling die wij daarbij hebben. Mordechai wordt als oom en opvoeder, ook vader genoemd; profeten worden vaders genoemd; Deborah wordt als richteres moeder genoemd; God is onze Vader. In dit gebod wordt dus gesproken over mensen met gezag, veel breder dan alleen onze ouders. Paulus schrijft hierover in de brief aan de Kolossenzen: “Want door Hem zijn alle dingen geschapen die in de hemelen en die op de aarde zijn, die zichtbaar en die onzichtbaar zijn: tronen, heerschappijen, overheden of machten; alle dingen zijn door Hem en voor Hem geschapen (Kol. 1:16)”. Dit gezag is dus door God geschapen en God stelt die mensen op de gezaghebbende plekken.

Kortom: Misschien kunnen we dit gebod beter vertalen met “Geef gewicht aan alle – door God gegeven – gezaghebbenden”.

Gewicht geven

Deze vertaling, geeft mij al een heel ander uitgangspunt. Maar wat is dat nou eigenlijk, gewicht geven?

Wees elkaar onderdanig in de vreze Gods. Vrouwen, wees uw eigen mannen onderdanig, zoals aan de Heere, want de man is hoofd van de vrouw, zoals ook Christus Hoofd van de gemeente is; en Hij is de Behouder van het lichaam. Daarom, zoals de gemeente aan Christus onderdanig is, zo behoren ook de vrouwen in alles hun eigen mannen onderdanig te zijn. Mannen, heb uw eigen vrouw lief, zoals ook Christus de gemeente liefgehad heeft opdat Hij haar zou heiligen, door haar te reinigen met het waterbad door het Woord, opdat Hij haar in heerlijkheid voor Zich zou plaatsen, een gemeente zonder smet of rimpel of iets dergelijks, maar dat zij heilig en smetteloos zou zijn. Zo moeten de mannen hun eigen vrouwen liefhebben als hun eigen lichamen. Wie zijn eigen vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het, zoals ook de Heere de gemeente. Want wij zijn leden van Zijn lichaam, van Zijn vlees en van Zijn gebeente.  Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten, en die twee zullen tot één vlees zijn. Dit geheimenis is groot; maar ik spreek met het oog op Christus en de gemeente. Kortom, ook u moet, ieder in het bijzonder, uw eigen vrouw net zo liefhebben als uzelf; en de vrouw moet ontzag hebben voor haar man. Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde. En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere. (Efeze 5:21 – 6:4)

Gewicht geven aan God

In menigeen vertaling staat bovenstaand stukje weergegeven onder verschillende kopjes. Opvallend is altijd dat de eerste zin (wees elkaar onderdanig in de vreze Gods), dan altijd losgetrokken wordt van de rest. Onterecht, mijns inziens. Want volgens mij is dit de kern: God als Gezaghebbende boven alles en iedereen. Volgens mij heeft dit twee kanten. Enerzijds zijn we allemaal, iedereen onderdanig; anderzijds hoeven we niemand onderdanig te zijn als het niet tot eer van God is. Bij alles wat iemand je vraagt of opdraagt, dien je je dus eerst af te vragen “wat wil God van mij”? Ik geloof dat wij, als pleegouders of gezinshuisouders, door God geroepen zijn om het beste voor het kind te zoeken. Dat wil God van mij! Durf jij je af te vragen wiens belang bij jouw dilemma echt voorop staat? Is het die van het kind, die van de ouder, die van jezelf, of…?

Gewicht geven aan de ander

In dit Bijbelgedeelte uit de brief aan de Efeziërs wordt er ook diepgaand gesproken over liefhebben. Hebben wij de ander lief, zoals God ons liefheeft; ondanks alle gebreken, zwakheden en fouten? Hebben wij die gezaghebbende lief, zoals God ons liefheeft? Of is dat in ieder geval onze intentie? Dit kan altijd, ook als we niet gehoorzamen aan de opdracht van de gezaghebbende. Ook als we van mening verschillen met ouders, netwerk of voogd, kunnen we met een liefdevol hart reageren. Toon begrip en respect, luister naar de ander en laat zijn mening zwaar mee wegen in je eigen overtuigingen. Durf jij écht open te staan voor een andere mening?  

Geef gewicht aan alle gezaghebbenden

Als wij ons realiseren dat wij net zo zondig zijn als iedereen; dat God de gezaghebbenden op die plek heeft gegeven; en dat God ons een duidelijke taak heeft gegeven. Dan kunnen we niet anders dan oprecht luisteren naar de ander; datgene wat hij zegt zwaar mee laten wegen in onze overwegingen; en uiteindelijk doen wat God van ons vraagt: opkomen voor het belang van het kind!